Ukruszony ząb. Jakie są przyczyny i jego leczenie?

Zadbane i zdrowe zęby to wizytówka każdego człowieka. Analogicznie, gdy o swoje zęby nie dbamy, są one narażone na próchnicę i inne choroby przyzębia, które mogą osłabić ich strukturę, a nawet całkowicie je zniszczyć. Wrogiem nieskazitelnego uśmiechu są też wszelkiego rodzaju urazy powodujące ukruszenie zęba. Ukruszeniu może ulec zarówno ząb mleczny u dziecka, jak i zdrowy ząb u osoby dorosłej. Co jest najczęstszą przyczyną ukruszenia zęba? Co zrobić, gdy do tego dojdzie? Na czym polega leczenie?

Ukruszony ząb – najczęstsze przyczyny

Na ukruszenie zęba wpływ może mieć wiele czynników. Jedne wynikają z niedostatecznej higieny jamy ustnej i powstających z tego powodu schorzeń, inne można nazwać dziełem przypadku – to uszkodzenia mechaniczne będące konsekwencją jakichś niefortunnych zdarzeń.

Jeśli chodzi o ukruszenie zęba w wyniku nieprawidłowego dbania o zęby, wpływ na to może już mieć wspomniana wcześniej rozwijająca się próchnica. Ząb zaatakowany próchnicą jest znacznie słabszy, a przez to podatniejszy na różnego rodzaju urazy. Wynika to z faktu, iż zniszczeniu ulegają twarde tkanki zęba. Wystarczy wtedy ugryzienie twardszego pokarmu, aby doszło do ułamania zęba. Podobnie może być z zębami martwymi, poddanymi niegdyś leczeniu kanałowemu. Te również z czasem stają się coraz słabsze.

Zęby może też osłabiać nieprawidłowa dieta. Gdy na co dzień spożywamy wiele produktów zawierających kwasy, mogą one z czasem doprowadzić do kwasowej erozji szkliwa, z kolei niedobór witamin i minerałów w diecie, zwłaszcza niedobory wapnia i witaminy D źle wpływają na stan naszych kości, w tym także zębów. Wszystko to wzmaga ryzyko ukruszenia zęba.

Istnieją też pewne schorzenia, które mogą wpływać na szybsze „zużycie” uzębienia. Jedną z nich jest bruksizm, czyli zgrzytanie zębami podczas snu. Ryzyko ukruszenia zęba wzrasta także w przypadku choroby okluzyjnej, czyli zgryzu urazowego, który prowadzi do nieprawidłowego zwarcia zębów.

Druga grupa powodów ukruszenia zęba, nazwana mechanicznymi, to wszelkiego rodzaju wypadki losowe wpływające na naszą jamę ustną. To zdecydowanie najczęściej zdarza się wśród najmłodszych podczas zabawy, na przykład upadek z wysokości na placu zabaw, upadek z roweru, czy niefortunne zderzenie z kimś lub czymś. U osób dorosłych może to być efekt upadku czy wypadku komunikacyjnego, uprawiania sportu wyczynowego, pobicia, jedzenia bardzo twardych pokarmów. Ukruszony ząb przy dziąśle to częsty efekt próby otwierania kapsla od butelki zębami. Tego typu urazy zdarzają się też osobom, które posiadają biżuterię w jamie ustnej, na przykład kolczyk w języku, i niechcący nim zahaczą o zęby, powodując ich ukruszenie.

Jak rozpoznać ukruszony ząb?

Z uwagi na to, że przyczyn ukruszenia zęba jest naprawdę bardzo wiele, może ono też przybierać różne formy i dawać różne objawy. Niekiedy lekkie ukruszenie zęba jest właściwie niezauważalne i wyczuwamy je tylko językiem, czując dyskomfort podczas jedzenia czy mówienia. Innym razem ukruszony ząb nie tylko jest bardzo widoczny, ale może wręcz zacząć boleć. Samo zdiagnozowanie ukruszenia zęba nie stanowi więc większego problemu, natomiast może nam być trudno ocenić, czy sytuacja ta wymaga interwencji stomatologicznej. Wiele zależy od tego, czy mamy do czynienia z zębem ukruszonym, pękniętym lub złamanym, albo wręcz wybitym.

Co zrobić́, gdy ukruszy się ząb?

Bez względu na to, jak bardzo ząb został uszkodzony, skonsultujmy się ze stomatologiem. Tylko on jest w stanie ocenić fachowym okiem, jak zaawansowane jest to uszkodzenie oraz jakie leczenie wdrożyć. Ważne jednak, by wiedzieć, że jeżeli ukruszony ząb boli, oznacza to, iż uszkodzeniu uległ ząb żywy, a uraz sięga znacznie głębiej, zapewne aż do miazgi. A w takiej sytuacji konieczna będzie nie tylko konsultacja z dentystą, ale też z endodontą, który specjalizuje się w leczeniu chorób miazgi zęba.

Czasami jednak przypadek jest dość nagły i nieoczekiwany – na przykład jest niedziela wieczór, jesteśmy poza miastem u cioci na imieninach, jemy pyszne ciasto i nagle natrafiamy na twardą pestkę z wiśni. Nim się zorientujemy, ząb jest ukruszony. W takiej sytuacji trudno będzie nam od razu udać się do dentysty. Czy są więc jakieś domowe sposoby na ukruszonego zęba? Jeżeli ząb jest tylko nieznacznie ukruszony, możemy po prostu poczekać, aż udanie się do stomatologa będzie możliwe i zachować większą ostrożność podczas jedzenia. Jeżeli jednak odczuwamy ból, zdecydowanie lepiej od razu udać się po pomoc chociażby na pogotowiu dentystycznym. W ostateczności możemy pomóc sobie środkami przeciwbólowymi, ale nigdy nie zwlekajmy z wizytą u stomatologa!

Czy uda się naprawić ukruszony ząb?

Dobra wiadomość jest taka, że odbudowa ukruszonego zęba jest możliwa i to w takim stopniu, aby w ogóle nie było widać ubytku. Wszystko zależy jednak od zaawansowania urazu. Co zatem stomatolog bierze pod uwagę, oceniając, jaką metodę leczenia wybrać?

Przyczyna ukruszenia – to ważna kwestia, gdyż wiele mówi o tym, czy problem wyniknął na skutek mechanicznego uszkodzenia i ząb wymaga jedynie odbudowy, czy też był to proces długotrwałej degeneracji, czego konsekwencją było ukruszenie. W takiej sytuacji ważne jest, by nie tylko zęba odbudować, ale przede wszystkim usunąć przyczynę. Dotyczy to zwłaszcza osób dotkniętych bruksizmem lub mających ogólnie zęby w kiepskim stanie z powodu złej higieny jamy ustnej lub nieprawidłowych nawyków żywieniowych.

Stan zęba – stomatolog musi ustalić, czy złamany ząb jest martwy czy żywy oraz czy był kiedyś poddawany leczeniu kanałowemu. Uraz zęba żywego aż do miazgi u osoby dorosłej wymaga leczenia kanałowego. Im szybciej zgłosimy się do lekarza stomatologa z ukruszonym zębem, zapewne tym mniej skomplikowanego leczenia będzie to wymagać.

Rodzaj urazu – jak mówiliśmy wcześniej, ukruszony ząb może być w bardzo różnym stanie i czasem możemy mieć do czynienia z poważniejszymi urazami niż tylko ukruszenie. Lekko ukruszony ząb wymaga raptem kosmetycznej korekcji i to pacjent decyduje, kiedy się na nią zgłosi. W przypadku zęba złamanego lub pękniętego należy niezwłocznie dokonać naprawy, by uszkodzenia się nie pogłębiały. Tutaj może być potrzebne leczenie kanałowe albo nawet usunięcie zęba, jeśli uszkodzenia są poważne. Stomatolog powinien też zlecić wykonanie badania rentgenowskiego ułamanego zęba, aby stwierdzić, czy nie doszło do pęknięć także wewnątrz, czego nie jesteśmy w stanie zobaczyć gołym okiem.

W przypadku wybitego zęba nie mamy wątpliwości, do czego doszło. W tym wypadku najlepiej jak najszybciej udać się do stomatologa, najlepiej od razu po zdarzeniu. A jak postępować tuż po wybiciu zęba?

Warto przemyć zęba tylko wodą, umieścić go z powrotem na swoim miejscu, nie można dopuścić do wyschnięcia zęba, a podnosić go należy tylko za koronę. W ciągu pierwszych 30 minut do 2 godzin od zdarzenia istnieje szansa na reimplantację, czyli wstawienie naszego zęba z powrotem. Jeżeli jednak ząb został trwale utracony po wybiciu, dentysta zaleci wstawienie implantu. To najlepszy sposób, by całkowicie zniwelować skutki wizualne wybicia zęba, gdyż dobrze dobrany implant w żaden sposób nie różni się od reszty uzębienia, jest stabilny i odporny na uszkodzenia. W najpoważniejszych przypadkach, na przykład podczas ciężkiego pobicia, może dojść nawet do złamania szczęki. W takiej sytuacji należy unieruchomić twarz oraz zastosować zimne okłady w celu zmniejszenia obrzęku, oczywiście do czasu przyjazdu karetki czy też dostania się do szpitala w inny sposób.

Sprawdź również: Wypełnienie kompozytowe

Ukruszony ząb u dziecka

Wykruszenie zęba to częsty wypadek, któremu ulegają dzieci, najczęściej podczas żywiołowej zabawy czy nauki chodzenia. Ponieważ w życiu malucha nie brakuje sytuacji, w których mogłoby dojść do takiego niefortunnego zdarzenia, mądrzy rodzice zawczasu dowiedzą się, jak postępować w takiej sytuacji. Oszczędzi to zarówno im, jak i dziecku niepotrzebnego strachu i stresu. Ukruszenie mlecznego zęba u dziecka to sytuacja poważniejsza, niż może nam się zdawać. Choć niejeden powie, że to przecież bez znaczenia, bo zęby mleczne i tak wypadną, a ich w miejsce pojawią się zęby stałe, sprawa ta wygląda zupełnie inaczej. Zęby mleczne nie są stabilne, zatem ukruszenie takiego zęba prawie zawsze wiąże się także z jego zwichnięciem. Co to oznacza? Otóż ząb zostaje wtłoczony w kość wyrostka zębodołowego, co stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zawiązek zębów stałych. Jeżeli doszło do całkowitego zwichnięcia mleczaka, stomatolog wykona reimplantację zęba. W przypadku drobnego skruszenia unika się szlifowania, by dodatkowo nie stresować dziecka. Celem lekarza w takiej sytuacji będzie uratowanie zęba mlecznego, ponieważ od obecności mleczaków i ich naturalnego wypadania zależne jest prawidłowe wyżynanie się zębów stałych.

W przypadku ukruszenia zęba stałego u dziecka zwykle dokonuje się reimplantacji, chociaż wpływ na to ma szybkość udania się do lekarza oraz rozległość urazu. Istotne, by fragment ukruszonego zęba dostarczyć do stomatologa w odpowiedni sposób, nie pozwalając mu wyschnąć. W przypadku ubytków bez możliwości reimplantacji uzupełnia się je w koronie zęba.

Sprawdź również: Ropień na dziąśle

Ile kosztuje naprawa ukruszonego zęba?

Ceny za naprawę ukruszonych zębów są bardzo różne. Wszystko oczywiście zależy od rodzaju urazu oraz zakresu działań, jakie będzie musiał wykonać stomatolog, by zęba odbudować. Przy niewielkim ukruszeniu możliwa jest odbudowa za pomocą kompozytu, licówki lub korony. Najtańsza jest odbudowa zęba kompozytem. Leczenie kanałowe i bardziej skomplikowane zabiegi są droższe. Zachęcamy do zapoznania się z cennikiem usług dostępnym na naszej stronie internetowej.

Ukruszenie czy złamanie zęba to dość częste przypadki uszkodzeń w jamie ustnej. Obecnie nowoczesne metody dostępne w gabinetach stomatologicznych pozwalają na odwrócenie skutków urazu i przywrócenie dobrego stanu zębów. W takich sytuacjach ważna jest jednak szybka reakcja – im mniej czasu upłynie od wypadku tym większe szansę na uratowanie zęba. Dlatego nigdy nie zwlekajmy z wizytą u stomatologa, nawet jeśli ukruszenie zęba jest minimalne i zbytnio nam nie przeszkadza. Każdy taki uraz może bowiem wpłynąć na całą strukturę zęba i trwale go osłabić, co mogłoby doprowadzić do kolejnych ukruszeń, a w końcu nawet pęknięcia czy złamania.