Zanim zaczęliśmy korzystać z pasty, ludzie czyścili zęby rozmaitymi proszkami, które wcierali w zęby palcem albo patyczkiem. W zależności od użytych składników, pod wpływem śliny z proszku mogła powstać papka, którą w zęby dało się wetrzeć językiem. Co wchodziło w skład tych proszków? Zmielone rogi oraz kopyta zwierząt, muszle, pumeks. Także zioła, kwiaty, przyprawy – w tym sól.
Pasta do zębów o znanej nam konsystencji pojawiła się w XVIII wieku a popularność zyskała wiek później. W roku 1873 amerykańska firma Colgate wypuściła na rynek pastę w słoiczku, a dwadzieścia lat po tym – w tubce. W roku 1901 w paście do zębów pojawił się wspomagający remineralizację fluor.
Rodzaje past
Na sklepowych i aptecznych półkach znajdziemy pasty ogólnego stosowania oraz pasty specjalistyczne. Skład wszystkich past ogólnego stosowania jest zbliżony, ale w tych przeznaczonych dla dzieci niższa jest dawka fluoru, odmienne też mogą być, w stosunku do past dla dorosłych, dodatki smakowe czy zapachowe.
Pasty specjalistyczne wspomagają leczenie takich przypadłości jak nadwrażliwość zębów, odsłanianie się szyjek zębowych (choroby przyzębia z parodontozą na czele), krwawiące dziąsła. Są one nieocenione, kiedy chcemy wybielić zęby bez konieczności udawania się do dentysty – to rzecz ważna m. in. dla palaczy. Ułatwiają życie osobom noszącym aparat ortodontyczny czy protezy.
Jak dobrać odpowiednią pastę do swoich zębów?
Wybierając pastę do zębów nie możemy poprzestać na ocenie atrakcyjności opakowania i cenie. Wybór musi być zindywidualizowany. Pod uwagę bierzemy stan zębów, wiek użytkownika pasty, ewentualne choroby zębów i/lub przyzębia oraz inne choroby ogólnoustrojowe, które mogą wymagać wdrożenia/wykluczenia jakiegoś składnika pasty. Rankingi past oraz innych preparatów myjących należy traktować jedynie orientacyjnie.
Równie ważny jest fakt, czy osoba myjąca zęby umie samodzielnie wypłukać jamę ustną, czy ma tendencję do połykania pasty – tak jest zwykle w przypadku dzieci. Pasta powinna mieć optymalny dla naszego stanu jamy ustnej skład oraz zawierać komponenty dające długotrwałe uczcie świeżości i czystości.
Jaka pasta dla dziecka, niemowlęcia?
Idealna pasta do zębów dla niemowlęcia nie powinna zawierać fluoru, dwutlenku tytanu, SLS, parabenów, barwników ani konserwantów. Dobrze żeby była słodzona ksylitolem, miała neutralne PH a jako substancję czyszczącą zawierała np. żel krzemowy. Niemowlęciu najlepiej czyścić zęby specjalną silikonową szczoteczką nakładaną na palec mamy czy taty. Koniec zabiegu zawsze należy połączyć ze zmyciem – malec sam pasty nie wypluje – pasty z dziąseł lub pierwszych ząbków letnią wodą.
Starszemu dziecku można zaproponować pastę bez fluoru alb z jego niewielkim dodatkiem. Na szczoteczkę nakładamy ilość pasty odpowiadającą ziarnku grochu. Używanie pasty można łączyć z płukaniem jamy ustnej płynem – pod warunkiem, że dziecko umie już sprawnie wypluwać i płukać usta.
Pasty naturalne czy z fluorem?
O wyborze pasty z fluorem albo bez jego dodatku decydują:- wiek użytkownika – niemowlętom lepiej kupić pastę naturalną, bez fluoru- nasycenie fluorem wody pitnej, z której korzystamy na co dzień – w niektórych rejonach Polski poziom fluoru w wodzie jest podwyższony- fakt, czy używamy leków zawierających fluor- stan naszego zdrowia – w przebiegu niektórych chorób nawet fluor zawarty w paście do zębów jest niewskazany.
Kupując pasty naturalne zwracajmy uwagę na to, czy mają odpowiednie certyfikaty, np. ECOCORECT, i nie zawierają zbędnych barwników ani konserwantów. W pastach naturalnych znajdziemy m. in. kredę czy olejek z kopru włoskiego.
Chemia – czyli z czego składa się pasta
Każda kupowana przez nas pasta do zębów ma z grubsza taki sam skład. W tubce znajdziemy: – substancje ścierne i polerujące czyli odpowiedzialne za czyszczenie zębów, usuwanie płytki nazębnej i przebarwień (pochodne wapnia, magnezu, krzemu)- związki fluoru wzmacniające szkliwo- wyciągi roślinne o działaniu wspomagającym obie powyższe kategorie składników.W pastach specjalistycznych znajdziemy też substancje odpowiadające za ochronę odsłaniających się szyjek zębowych czy krwawiących dziąseł albo wrażliwych zębów, a także silniejsze substancje wybielające.
Oprócz nich pasta do zębów zawiera środki konserwujące, substancje słodzące, aromaty i barwniki. To na ich obecność powinni zwracać uwagę alergicy czy osoby cierpiące na choroby autoagresywne, bo mogą być dla nich szkodliwe. Także nadmierna ilość fluoru nie jest obojętna dla organizmu. Jeśli mamy kłopoty z tarczycą albo zażywamy fluor w jakiejkolwiek postaci farmaceutycznej, lepiej wybrać pastę z minimalną zawartością lub bez fluoru. Możemy m. in. nabawić się fluorozy, która objawia się przebarwieniami szkliwa.
Pasta to nie wszystko – nici i płyny
Kompletna profilaktyka jamy ustnej wymaga stosowania nie tylko past do zębów ale także płynów do płukania oraz nici dentystycznej. Ochrona zębów i przyzębia a także całej śluzówki jamy ustnej to także kwestia użycia odpowiedniej szczoteczki. Aby uzyskać optymalny efekt należy co dnia szczotkować zęby przynajmniej dwa razy (rano i wieczorem) a po większych posiłkach używać przynajmniej nici albo profilaktycznego płynu do płukania.
